چرا نماز واجب شده است و چرا ما باید نماز بخوانیم؟!

01

واقعا چرا؟! یقینا این سوال خیلی از بچه مسلمون‌هاست. حالا بعضی هاشون که یه کم دل و جرأت بیشتری دارند این سوال و به زبون میارند و برخی که روشون نمیشه و شاید حیا و غیرت دینیشون نمیذاره، این سوال رو تو دلشون نگه می دارند.

نه جانم! بعضی از سوال‌ها خوبه که به زبون بیاد! خوبه تو دل نمونه، خوبه یه عمر با شک یه کاری و انجام ندی و به قول معروف چرا روزه شک دار بگیریم؟! نماز هم به عنوان پایه و ستون دین[۱] و مهم ترین اصل یه مسلمون،[۲] به عنوان کلید قبولی سایر اعمال،[۳] مسئله ای است که ما بچه مسلمون ها هر روز باهاش در ارتباط هستیم و به قولی آش کشک خالمونه، بخواهیم نخواهیم پامونه!

حالا واقعا چرا باید نماز خوند؟ می دونم  این سوال تو ذهن خیلی ها هست، همونطور که تو ذهن خود من هم از همون اول بوده. واقعا چرا انقدر تاکید رو نماز شده؟ چرا تا این حد خدا و رسول خدا و اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام روی نماز تاکید و پا فشاری کردند؟

در این زمینه صحبت زیاد شده، بزرگان مطالب زیادی فرموده اند و روایات هم به وفور یافت می شود… واقعا نمی دانم چه می شود گفت که در یک کلمه، خلاصه مختصر مفید قانعمان کند… فقط این را بگویم: وقتی تشنه هستی و کسی برایتان اب می آورد، یا مثلا یک پله بالاتر شدیدا پول لازم داشته باشید و کسی بدون  اینکه به او بگویید، همان مقدار که لازم دارید را در اختیار شما قرار بدهد، یک دنیا ممنونش می شوید و تشکر می کنید و یقینا هر کاری از دستتان بر بیاید برایش انجام می دهید، ساعت ها حاضرید برایش وقت بگذارید، مریض شود به عیادتش می روید، کاری داشته باشد برایش انجام میدهید و … خلاصه با یک بار محبت به شما، وجدانتان ارام نمی‌گیرد اگر بتوانید و کاری برایش نکنید. حتی اگر خودش نخواهد، حتی اگر نیاز هم نداشته باشد اما دوست دارید به او محبت کنید، دوست دارید عشق و علاقه و “قدر دانی” خود را به او نشان دهید، که مبادا فکر کند شما چه آدم بی معرفتی بوده اید و چه زود محبت های او یادتان رفته است…

می دونم که تا همین جا هم گرفتید که چی می خوام بگم… می دونم فهمیدید… آره، ما که حاضریم واسه یه نفر که یه بار یه جایی کمکمون کرده و یه مشکلمون و حل کرده هر کاری بکنیم، و به هر طریقی که شده قدر دانی خودمون و به اون ثابت کنیم، پس چرا از کسی که بزرگ ترین نعمت و ها لطف ها رو در حقمون کرده، کسی که حیات و زندگیمون دست اونه، کسی که هرچی داریم و نداریم و بهمون داده و تا آخر عمر و تا ابد مدیون الطافشیم، قدر دانی نکنیم؟ نمیتونیم نعمت های خدا رو بشماریم، خودمون و خسته نکنیم، نمیشه. واقعا نمیشه. اما ببینید چه خدایی داریم! چقدر مهربون، چقدر با احساس، چقدر دوستمون داره… هیچوقت نمیخواد بنده هاش اذیت باشند، هیچوقت بد ما رو نخواسته و نمیخواد، گرچه ما خوب نبودیم اما اونکه همیشه خوبه… گفته بنده من، عزیز من، واسه خودت میگم، واسه توئی که دنیا و ما فیهاش انقدر مشغولت کرده که من و یادت رفته، منی که از رگ گردن بهت نزدیک تر هستم و فراموش کردی، ۱۷ رکعت، تو روز واسه من باش! همین! ۱۷ رکعت به یاد من باش، همین! اگه یه ذره معرفت داشته باشی میفهمی همینم به درد خودت میخوره، میفهمی همین ۱۷ رکعتم واسه بهتر شدن حال خودت گذاشتم، آخه من خالق تو هستم، من می دونم چی برات خوبه و چی برات بده… مهربان تر از مادر منم، گوش کن به حرفهام.. عشق بورز به من، به منی که عشق بهت می ورزم در نهایت قدرت! در نهایت جاه و جلال و جبروت بهت عشق می ورزم، مال من باش… انقدر غرق نشو تو دنیایی که فانی و تموم شدنیه.. فکر جایگاه ابدیت باش…

آره خلاصه مطمئن باشیم از بدو تولد تا ثانیه های واپسین زندگیمون هم سر از سجده و عبادت بر نداریم، باز هم نتونستیم شکر گذار کوچک ترین نعمت هایی باشیم که خدا جونمون بهمون داده… خدا دوستت داریم، ۱۷ رکعت خیلی کمه، خیــــــــــلی کمه، ولی ممنون که مراعاتمون و کردی، ممنون که بازم مهربونی به خرج دادی و متاسفیم که گاهی وقتا بعضی از ماها حتی در این حد هم واست وقت نمی ذاریم و به طور کل فراموشت کردیم.

 ما رو ببخش خدا جونم.

در پایان از میان اینهمه حدیث و روایت، به مناسبت ایام شهادت حضرت رضا علیه السلام، حدیث و بیان حضرت را به عنوان حسن ختام خدمتتون تقدیم میکنم:

از حضرت سوال شد درباره حکمت نماز، و اینکه چرا نماز واجب شده است و چرا باید نماز بخوانیم:

امام رضا علیه السلام در پاسخ نامه ای که از فلسفه و علل تشریع نماز پرسیده بود، چنین فرمودند:

«علت تشریع نماز این است که بنده به ربوبیت پروردگار توجه و اقرار کند و مبارزه با شرک و قیام در پیشگاه پروردگار، در نهایتِ فروتنی و اعتراف به گناهان و تقاضای بخشش از معاصی گذشته و نهادن پیشانی بر زمین، همه روزه انجام پذیرد. نیز هدف این است که انسان همواره هشیار و متذکر شود، گرد و غبار فراموش کاری بر دل او ننشیند، مست و مغرور نشود، خاشع و خاضع باشد و نیز طالب و علاقه مندِ افزونی در مواهب دین و دنیا شود. همین توجه او به خداوند متعال و قیام در برابر او، انسان را از معاصی باز می دارد و از انواع فساد جلوگیری می کند.»

امام رضا علیه السلام دربارۀ سایر دستاوردهای نماز فرمودند: «نماز و مداومت یاد خدا در شب و روز سبب می شود که انسان مولا و مدبر و خالق خود را فراموش نکند و روح سرکش و طغیانگری در برابر خدا بر او غالب نیاید.»[۴]


[۱] . امام علی (ع ) : الله ، الله فی الصلوة ، فانها عموددینکم

خدا را، خدا را درباره نماز، چرا که ستون دین شماست .

( نهج البلاغه ، نامه ها، ص ۴۷ )

[۲] . پیامبر (ص ) : موضع الصلوة من الدین کموضع الرأس من الجسد

جایگاه نماز در دین ، مانند جایگاه سر در بدن است .

( کنز العمال ، ج ۷، حدیث ۱۸۹۷۲ )

امام علی (ع ) : واقام الصلاة فاتها الملة

بر پا داشتن نماز، نشانه اصلی دین است .

( نهج البلاغه ، خطبه ۱۱۰ )

[۳] . پیامبر (ص ) : الصلاة اجابة للدعاء و قبول للاعمال

نمازموجب اجابت دعا و قبولی اعمال است .

( بحار الانوار، ج ,۸۲ ص ۱ )

[۴] . صدوق، کتابُ من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۲۱۵.