معرفی گیاه - توت فرنگی Strawberry
توت فرنگی Fragaria x ananassa به خانواده Rosaceae تعلق دارد و گیاهی علفی و چندساله است که هر بوته می تواند حدود 5-3 سال عمر کند. طوقه گیاه یعنی ناحیه اتصال ساقه به ریشه‌ها کوتاه قامت است و حدود 10-5 سانتیمتر ارتفاع دارد اما ارتفاع کل گیاه با توجه به برگها حدود 20-15 سانتیمتر است. از ناحیه طوقه اعضایی همانند ریشه، برگهای جدید، ساقه رونده و ساقه های گل که بعدا تبدیل به میوه میشوند شکل می گیرد. ریشه ها تقریبا در عمق کم قرار میگیرند و می توان گفت 90-50 درصد ریشه ها در عمق 15 سانتیمتری خاک قرار میگیرند.
عمر مفید برگ در حدود 60-50 روز است و بعد از آن ظرفیت مناسبی برای فتوسنتز و غذاسازی ندارد بنابراین برگهای مسن گیاه را می توان قطع کرد تا رشد برگهای جوان و تازه نفس تحریک شود. همچنین ماندگاری برگها در طی فصل زمستان علاوه بر نوع توت‌فرنگی بستگی به شدت سرمای زمستان نیز دارد. گلهای توت فرنگی به شکل مجموعه هایی که حداکثر تا 15 عدد هستند بر روی ساقه گل شکل می گیرند. گلها سفید رنگ هستند و معمولا گلهایی که در ابتدا شکوفا میشوند میوه درشتری نیز تولید می‌کنند. در ابتدای فصل نیز تعداد بیشتری گل و میوه شکل میگیرد اما به تدریج از تعداد گلهای شکل گرفته کاسته می شود که به دلیل این مسئله در مطالب بعدی اشاره کرده‌ام. رسیدن مبوه از زمان شکوفایی گل حدود سه هفته طول می‌کشد.
ساقه رونده چیست؟ ساقه رونده از جوانه های جانبی موجود بر روی طوقه گیاه توت فرنگی رشد می کند و شکل می گیرد. البته برای تولید ساقه های رونده باید طول روز بلند و در حد 14 ساعت باشد یعنی ساقه های رونده از اواسط بهار و در طی تابستان شکل میگیرند. روی هر ساقه رونده معمولا دو گره وجود دارد. گره اول معمولا بدون فعالیت باقی می ماند اما گره دوم در تماس با خاک ، گیاه دختری را تولید می کند که در تکثیر گیاه مورد استفاده قرار میگیرد. گیاهان دختری معمولا بعد از گذشت 3-2هفته ریشه کافی در خاک تولید می کنند که می توان اتصال آنان را از گیاه مادری قطع کرد و به عنوان گیاهی مستقل آنان را در نظر گرفت. توجه داشته باشید که توانایی همه انواع توت فرنگی در تولید ساقه رونده همانند هم نیست و می تواند با هم متفاوت باشد. بسیاری از انواع بهاره این گیاه توانایی تولید ساقه رونده دارند اما انواع همیشه بار و برخی انواع بهاره این توانایی را ندارند. به طور کل برای توت فرنگی هایی که توانایی تولید ساقه رونده را دارند، سه عدد ساقه رونده در نظر گرفته می شود و ساقه های رونده اضافی حذف می شوند تا همان سه عدد ساقه رونده به خوبی رشد و نمو کنند و قوی شوند.
تصویر فوق: نمایی از یک گیاه توت فرنگی به همراه ساقه رونده و گیاه دختری
تصویر فوق: گلهای توت فرنگی و یک میوه جوان در مراحل اولیه (سمت چپ)
تصویر فوق: توسعه و رشد میوه از گل
توت فرنگی انواع مختلفی دارد از نمونه هایی که با نام توت فرنگی وحشی شناخته می شوند تا انواعی که به منظور میوه هایی درشت تر و طول مدت زمان محصول دهی طولانی تر، حاصل برنامه های اصلاح نژاد هستند .
گونه های محبوب توت فرنگی
- توت فرنگی وحشی (جنگلی) با نام علمی Fragaria vesca
- توت فرنگی معطر با نام علمی F.moschata
- توت فرنگی ویرجینیایی F.virginiana
- توت فرنگی شیلی F.chiloensis
- توت فرنگی چهار فصل F.semperflorens از جمله توت فرنگی های دو رگه است
- توت فرنگی آناناسی F.ananassaاز جمله توت فرنگی های دو رگه است.
تقسیم بندی توت فرنگی ها بر اساس زمان گلدهی در طی سال
بر اساس زمان گلدهی و میوه دهی، گیاهان توت فرنگی را در دو گروه کلی و عمومی قرار میدهیم:
گروه بهارهJune bearing توت فرنگی هایی که در این گروه قرار میگیرند در مناطق معتدله و بعد از گذراندن یک دوره سرما و با شروع فصل بهار گل و میوه می دهند . البته زمان میوه دهی در تمامی انواع بهاره یکسان نیست یعنی برخی زودرس و برخی نیز دیررس هستند. این توت فرنگی ها از نظر نیاز به مدت زمان طول روز ، به طول روزهای نسبتا کوتاه برای گلدهی نیاز دارند. یعنی با نزدیک شدن به روزهای بلند و از اواسط بهار به بعد از گلدهی این گیاهان کاسته می شود و به تدریج متوقف می شود. اما از طرفی بلند شدن طول روز و همچنین افزایش دما در این نوع از توت فرنگی ها ، شکل گیری و رشد ساقه های رونده را که برای تکثیر این گیاهان اهمیت دارند و مورد استفاده قرار میگیرند شدت می بخشد.
همیشه بار(چهارفصل)Ever Bearing این نوع از توت فرنگی ها بر خلاف توت فرنگی های بهاره نسبت به طول روز چندان حساسیتی ندارند یعنی در تمامی زمانها و فصلهای سال می توانند گل بدهند. بعد از برداشت میوه ها و گذشت 2-1 هفته میوه های جدید شکل میگیرد. اما میوه های این گیاهان نسبت به انواع بهاره ، ریز است و به همین دلیل از نظر تجاری محبوبیت ندارند و همچنین چون همیشه میوه تولید می کنند ، به مرور زمان ضعیف می شوند. از طرفی اگرچه این گیاهان نسبت به طول روز بی تفاوت هستند اما در برابر دمای نامناسب عکس العمل نشان می دهند و گرما و یا سرمای نامناسب مانع از گلدهی آنان می شود مثلا این نوع از توت فرنگی ها در اواخر تابستان در مقایسه با اواسط تابستان، میوه هایی درشت تر تولید می کنند. همچنین به طور کل انواع توت فرنگی همیشه بار نسبت به توت فرنگی های بهاره، در برابر سرمای زمستان حساسیت بیشتری دارند و در طی زمستان بیشتر آسیب می بینند. همچنین شکل‌گیری ساقه های رونده که اصولا در تکثیر توت فرنگی ها مهم است ، در انواع توت فرنگی همیشه بار نیز اکثرا در روزهای بلند و دمای معتدل انجام می شود.
شرایط محیطی
آبیاری: همانطور که قبلا اشاره کردم اکثر حجم ریشه این گیاه در عمق کمی از خاک و در حدود 15 سانتیمتری سطح خاک قرار گرفته است. بنابراین این گیاهان به طور کل در برابر خشکی خاک حساس هستندو خشکی کشیدن موجب عدم گلدهی و میوه دهی و یا ریز شدن میوه ها، پریدگی عمومی رنگ برگها و همچنین حاشیه های قرمز-قهوه ای رنگ برگها می شود اما از طرفی آبیاری زیاد و بیش از اندازه و خیس بودن همیشگی خاک نیز موجب پژمردگی برگها و حتی از بین رفتن گیاه می شود . بنابراین این گیاه را زمانی آبیاری کنید که سطح خاک ، نیمه خشک –نیمه مرطوب باشد تا از خشکی کشیدن و یا آبیاری بیش از اندازه آن جلوگیری شود.
نور: توت فرنگی گیاهی نور دوست است و به وجود نور مستقیم آفتاب برای حداقل 8-6 ساعت نیاز دارد تا بتواند میوه تولید کند عدم وجود نور کافی و مناسب در مکان کاشت موجب کاهش تولید میوه و افزایش حساسیت نسبت به بیماری های قارچی بخصوص سفیدک پودری و کپک خاکستری می شود.
دما: یکی از عوامل مهم در شکوفایی گل و رشد میوه های توت فرنگی دمای محیط است. به طور کل مناسب ترین دما برای میوه دهی این گیاه حدود 26-20 درجه است. دمای بیش از 30 درجه و یا پایین تر از 15 درجه از جمله عوامل محدود کننده میوه دهی این گیاهان محسوب می شوند. همچنین اگرچه طیف 26-20 درجه برای این گیاه مناسب اعلام شده است اما در همین طیف هر مقدار که دما خنک تر باشد تولید میوه و هر مقدار که گرمتر باشد تولید ساقه های رونده تحریک می شود. در طی زمستان نیز اگر دمای خاک به حدود 20 درجه فارن برسد به طوقه و ریشه گیاهان آسیب می رسد. همچنین با شروع فصل بهار و اگر قصد کاشتن این گیاه را در باغچه و فضای باز داریم بهتر است که زمانی این کار را انجام دهیم که دمای شبانه کمتر از 28 درجه فارن نشود. برای محافظت بوته ها از سرما می توان از پوشش مالچ استفاه کرد. حداقل ضخامت موردنیاز برای پوشش مالچ حدود 8-5 سانیتمتر است. مالچ قبل از شروع سرما پخش می شود اما با فرارسیدن بهار و رفع خطر یخبندان دیررسی بهاره، از روی زمین جمع می شود تا مانع از رشد مناسب بوته ها و گلدهی آنان نشود.
خاک: توت فرنگی به خاکی با بافت متوسط- سبک نیاز دارد که نیازهای رطوبتی آنرا نیز برطرف کند. وجود مواد آلی همانند خاک برگ و یا کود بسیار پوسیده گاوی نیز به زهکش بهتر خاک و همچنین رشد گیاهان کمک می کنند. برای کاشت این گیاهان در باغچه و یا در گلدان می توان خاک معمولی +خاک برگ یا خاک معمولی + کود بسیار پوسیده دامی به نسبتهای مساوی به همراه 20-10درصد شن و یا مخلوط خاک برگ +کوکوپیت به نسبت مساوی استفاده کرد. همچنین وجود پیت موس نیز به رشد این گیاه کمک می کند بخصوص اینکه ریشه های این گیاه محیطی کمی اسیدی را در حد 6.5-5.5 ترجیح می دهند بنابراین می توان از خاک معمولی+خاک برگ+پیت موس نیز استفاده کرد. تمامی مخلوطهای ذکر شده سبک هستند و زهکش خوبی را برای محیط ریشه های این گیاه بوجود می آورند. توجه کنید که اگر از خاک برگ می خواهید به منظور سبک کردن و همچنین کمک به تغذیه گیاه استفاده کنید، حداقل یک ماه قبل از کاشت بوته های توت فرنگی خاک برگ را به خاک اضافه کنید تا زمان کافی برای آزاد کردن مواد غذایی خود داشته باشد و بعد ازگیاهان توت فرنگی بتوانند از این مواد برای رشد و تغذیه خود استفاده کنند. به طور کل حداقل عمق مناسب خاک و بستر کاشت برای گیاهان توت فرنگی در حد 20 سانتیمتر است. بنابراین اگر قصد کاشت این گیاهان را در گلدان دارید حداقل عمق گلدان را در حد 25 سانتیمتر بگیرید.
فاصله کاشت بوته های توت فرنگی از هم نیز بر اساس هدف از تولید و نوع توت فرنگی که داریم در نظر گرفت یعنی اینکه توت فرنگی نوع بهاره باشد یا همیشه بار و یا اینکه بخواهیم فقط تولید میوه داشته باشیم و یا علاوه بر تولید میوه قصد پرورش ساقه های رونده جهت تکثیر بوته های توت فرنگی را داشته باشیم، فاصله ردیف های توت فرنگی و فاصله هر دو بوته از هم بر روی دو ردیف تا حدودی فرق می کند.
برای توت فرنگی های بهاره فاصله بین هر دو ردیف را می توان فاصله حدود 90 سانتیمتر و فاصله بین هر دو بوته توت فرنگی را بر روی یک ردیف بین 30 الی 70 سانتیمتر در نظر گرفت. میزان این فاصله بر اساس نوع خاک (در خاک سنگین فاصله بیشتر است) و یا اجازه به رشد ساقه های رونده(در صورت پرورش ساقه های رونده فاصله بین دو بوته بیشتر در نظر گرفته می شود) تنظیم می شود. مثلا در پرورش توت فرنگی به شکل گلخانه ای که تولید میوه مهم است ، از مخلوط خاکی سبک استفاده می شود و اجازه رشد به ساقه های رونده داده نمی شود فاصله بین دو بوته حتی حدود 25 سانتیمتر در نظر گرفته می شود. هر مقدار که خاک سنگین تر باشد و یا اینکه بخواهیم ساقه های رونده نیز رشد کنند این فاصله را بیشتر در نظر می گیرنیم. در مورد توت فرنگی های همیشه بار که به طور کل میوه هایی ریزتر تولید می کند و باید از تراکم کاشت بیشتری برخوردار باشند تا تولید میوه آنها صرفه اقتصادی بیشتری داشته باشد فاصله هر دو ردیف از هم را حدود 30 سانتیمتر و فاصله دو بوته بر روی یک ردیف را نیز حدود 30 سانتیمتر در نظر می گیرند و بعد از هر سه ردیف نیز تا شروع سه ردیف بعدی فاصله ای در حدود 90-75 سانتیمتر را برای عبور و مرور باقی می گذارند. باز هم اشاره می کنم که فاصله ردیفهای کاشت و یا فاصله هر دو بوته این گیاه نسبت به هم در شیوه های مختلف کاشت می تواند تا حدودی متفاوت از اعدادی باشد که در اینجا مشاهده کردید. مثلا گاهی که برای کاشت سیستم جوی و پشته در نظر گرفته می شود، عرض پشته ها که بوته های توت فرنگی در آن کاشته می شوند متغییر است و از دو الی 4 ردیف توت فرنگی در آنها کاشت می شوند و تمامی این روشها از منطقه ای به منطقه ای دیگر و با توجه به مدیریت کاشت فرد پرورش دهنده متفاوت است.
در مورد کوددهی گیاهان توت فرنگی نیز فرمول های ملایم همانند 10-10-10 پیشنهاد شده است. البته فرمولهای 10-20-10 که فسفر بیشتری دارند می توانند موجب تولید میوه های درشت تر شوند. برخی از پرورش دهندگان ترجیح می دهند که در ابتدای فصل رشد یعنی اوایل بهار به خصوص برای نمونه های بهاره از کود استفاده نکنند و مطرح می کنند که این کار رشد رویشی گیاه را به جای رشد زایشی تحریک می کند و برخی دیگر نیز اعتقاد دارند که در این زمان می توان از کود استفاده کرد اما از کودی که میزان فسفر بیشتری نسبت به نیتروژن داشته باشد. همچنین در پرورش مزرعه ای این گیاه در سطح گسترده هنگام آماده سازی خاک و یا در شروع فصل رشد از کود نیترات آمونیم استفاده می شود به میزان 100-80 کیلوگرم در هکتار توصیه شده است. بعد از استقرار گیاهان و در سالهای بعد نیز این مقدار کود ازته را برای خاک در بین ردیفهای کاشت استفاده می شود البته مقدار آن نصف می شود و نصف آن در اوایل بهار و نصف دیگر در شهریور ماه در عمق 20-15 سانتیمتری خاک داده می شود.
مبارزه با علف هرز:توت فرنگی گیاهی کوتاه قامت است به همین دلیل گاهی رشد علفهای هرز مزاحمت فراوانی برای این گیاهان ایجاد می کند. برای مبارزه با علفهای هرز و کاهش استفاده از مواد شیمیایی که با عنوان علف کش شناخته می شوند از روش مالچ استفاده می شود مالچ پوششی از مواد مختلف و متنوع است که بر روی سطح خاک اطراف گیاه پخش می شود. وجود این مواد مانع از رسیدن نور به سطح خاک و در نیتجه کاهش رویش علف های هرز به دلیل کمبود نور در سطح خاک خواهد شد. از مواد مختلف طبیعی و مصنوعی به عنوان مالچ استفاده می شود که یکی از آنها پلاستیک های سیاه رنگ است. این پلاستیک ها در ابتدا و قبل از کاشت بوته های توت فرنگی روی زمین قرار میگیرند و بوته های توت فرنگی در فواصل مورد نظر کاشت در میان منافذی که بر روی سطح پلاستیکیها ایجاد شده است در درون خاک کاشته میشوند. پلاستیکها علاوه بر کاهش رشد علفهای هرز موجب تمیز ماندن میوه های توت فرنگی و عدم آلوده شدن آنان به خاک می شود. البته مشکلی که این روش دارد داغ شدن پلاستیک ها در اثر تابش نور آفتاب بخصوص در اواخر بهار و یا طی تابستان است که برای جلوگیری از این مسئله می توان بر روی پلاستیک ها و حد فاصله بوته های توت فرنگی موادی همانند کاه ریخت تا همانند یک عایق حرارتی عمل کرده و مانع از داغ شدن سطح زیرین پلاستیک ها شود. توجه کنید که اگرچه از برخی مواد طبیعی و ارگانیک نیز به عنوان مالچ استفاده می شود اما پوسیدن این مواد می تواند موجب کاهش برخی مواد در خاک بخصوص نیتروژن شود . توضیح اینکه پوسیدن این مواد به دلیل فعالیت باکتری های خاصی در خاک است و فعالیت این باکتریها موجب مصرف شدن عنصر نیتروژن در خاک می شود و با توجه به اینکه توت فرنگی گیاهی با ریشه بسیار کم عمق است و عناصر غذایی را نمی تواند از عمق خاک بدست آورد، کمبود نیتروژن می تواند منجر به ضعف رشد و میوه دهی آن شود بنابراین پرورش دهندگانی که از مالچهای ارگانیک و مواد طبیعی استفاده می کنند از کود 0-0-33 (نیترات آمونیم ) استفاده می کنند تا گیاهان دچار کمبود عنصر نیتروژن و اثرات ناشی از آن نشوند. حتی این کود یعنی نیترات آمونیم بدون توجه به کاربرد یا عدم کاربرد مالچ های ارگانیک و در زمان آماده سازی خاک در مزارع توت فرنگی به میزان 100-80 کیلوگرم در هکتار توصیه شده است.
تصاویر فوق: کاشت توت فرنگی در سیستم جوی و پشته با دو ردیف روی هر پشته و روش استفاده از پلاستیک سیاه رنگ
تصویر فوق: وجود سه ردیف کاشت در سیستم جوی و پشته
تصویر فوق: در نظر گرفتن چهار ردیف کاشت در سیستم جوی و پشته
تصویر فوق: استفاده از علوفه خشک و کاه برای محافظت نواحی زیرین پلاستیک از سرمای شدید و یا نور شدید آفتاب در مواقع ضروری
هرس: زمانی که منظور از کاشت این گیاه تولید میوه است باید از زمانی که بوته ها کاشته می شوند تا حدود 40 روز بعد ساقه‌های رونده ای که شکل میگیرند را قطع کرد تا انرژی گیاه صرف استقرار و رشد ریشه ها و تولید گل شود. حتی در طی این مدت بهتر است که برگهای بسیار بزرگ و قدیمی را نیز حذف کرد زیرا این برگها ظرفیت اندکی در فتوسنتز و غذاسازی دارند و با حذف آنان شکل گیری برگهای جوان و تازه نفس تحریک می شود. به طور کل در بوته های توت فرنگی میوه دهی زیاد موجب می شود که گلهای جدید ریزتر شوند، برگها افتاده و خسته به نظر برسند ، برگها ته مایه ای از رنگ قرمز به خود بگیرند و برگ جدید نیز تولید نشود.
تکثیر: برخی از انواع توت فرنگی توانایی تولید بذر را دارند . اما بذر گیری و کاشت بذر این گیاه راه و روش خاص خود را دارد و برای کابران خانگی چندان متدوال نیست با این حال روش آنرا به اختصار توضیح می دهم: اگرچه به شکل تجاری و صنعتی و برای استخراج بذر از میوه های گوشتی این گیاه معمولا ابتدا میوه ها را خشک می کنند و بعدا با حل کردن قسمتهای خشک شده در مواد محلول مخصوص، بذرها جدا شود اما به شکل خانگی می توان با وسیله ای نسبتا نوک تیز و زمانی که میوه هنوز گوشتی و آبدار است نسبت به بیرون آوردن بذرها اقدام کرد. بذرها نیاز به یک دوره سرمادهی مرطوب دارند . یعنی بذرها در محیطی کمی مرطوب (همانند پیت موس مرطوب) به مدت 3-2.5 ماه در دمای 5-2 درجه نگهداری می شود. برای کاشت بذرها می توان از خزه اسفاگنوم مرطوب استفاده کرد و لزومی به پوشاندن روی بذرها نیست زیرا به نور برای جوانه زنی نیاز دارند. زمان مناسب کاشت بذرها نیز حدود 10 هفته قبل از زمانی است که شرایط فضای باز و بیرون از نظر دمایی مساعد کاشت بوته های جوان شود(یعنی تقریبا اوایل زمستان البته در مکانی محافظت شده از نظر نور و دما) . دمای مناسب جوانه زنی 24-23 درجه است و البته جوانه زنی تا 18 درجه نیز انجام می شود اما هر مقدار دما پایین تر باشد جوانه زنی نیز کند تر انجام می شود. جوانه زنی بذر 8-6 هفته می تواند طول بکشد و زمانی که 3-2 برگ داشت می توان گیاهان جوان را به مخلوط خاکی منتقل کرد.
تصویر فوق: به شکل ساده و خانگی می توان در صورت دارا بودن بذر میوه توت فرنگی(چون برخی انواع اصلا بذر تولید نمی کنند) با وسیله ای نسبتا تیز نسبت به خارج کردن بذر ها از داخل گوشت میوه اقدام کرد.
ساقه های رونده یکی از روشهای بسیار مناسب تکثیر گیاه توت فرنگی است. بوته های قوی توت فرنگی حتی می توانند تا حدود 15 ساقه رونده تولید کنند اگرچه که در یک مقطع زمانی و برای گیاهانی که میوه نیز تولید می کنند در حدود 3 ساقه رونده نگهداشته می شود و مابقی قطع می شوند تا انرژی گیاه مادری فقط صرف رشد ساقه های رونده نشود و میوه نیز تولید شود. همانطور که قبلا نیز اشاره کردم روی هر ساقه رونده دو گره وجود دارد که گیاه دختری از گره دوم تولید می شود. این گره در اثر برخورد با خاک شروع به ریشه زایی و تولید برگ می کند و معمولا بعد از 3-2 هفته حجم ریشه ها در حدی است که می توان گیاه دختری را از بوته مادری جدا کرد. به یاد داشته باشید که همیشه بین رشد گل و میوه و ساقه های رونده رقابت وجود دارد به همین دلیل در صورتیکه هدف از پرورش بوته های مادری ، تکثیر گیاه توت فرنگی از طریق رویش ساقه های رونده باشد ، گلها حذف می شوند تا رشد ساقه های رونده بهتر صورت گیرد و تعداد گیاهان دختری بیشتری شکل گیرند. همچنین توجه کنید که توانایی انواع مختلف توت فرنگی در ایجاد و رشد ساقه های رونده با هم متفاوت است به عنوان مثال توت فرنگی های بهاره نسبت به توت فرنگی های همیشه بار توانایی بیشتری در تولید ساقه رونده دارند.
تصویر فوق: رشد ساقه های رونده از گیاه مادری. به شکل گیری گیاهچه ها بر روی ساقه های رونده دقت کنید.
تصویر فوق: بعد از مدت 3-2 هفته این گیاهچه جوان البته اگر با خاک در تماس باشد به مقدار کافی ریشه تولید می کند.
تصویر فوق: پس از جدا سازی گیاهچه از گیاه مادری می توان نسبت به کاشت آنان به شکل جداگانه و مستقل اقدام کرد.
تصاویر فوق: هنگام کاشت بوته توت فرنگی به عمق کاشت دقت کنید. طوقه را نسبتا در سطح خاک قرار دهید و آنرا مدفون نکنید. بالاتر کاشته شدن و یا عمیق تر کاشته شدن از جمله موارد عدم رشد مناسب و میوه دهی در آینده است.
تصویر فوق: تکنیک دیگری که می توان استفاده کرد قرار دادن یک گلدان در درون خاک و قرار دهی گیاهچه دختری در درون این گلدان است تا از همان ابتدا ، در این گلدان ریشه دهد و سپس به راحتی آنرا از گیاه مادری جدا می کنیم. به لبه گلدان که هم سطح خاک قرار دارد توجه کنید.
بیماری و آفات: از بین بیماری های این گیاه می توان به سفیدک پودری ، پوسیدگی خاکستری ، پوسیدگی نرم میوه و بیماری های ویروسی اشاره کرد. و از بین آفات نیز می توان مواردی همانند شته ،مگس سفید، تریپس و کنه های تارعنکبوتی را نام برد.
تصویر فوق: کاشتن گیاهچه های جوان تشکیل شده بر روی ساقه های رونده گیاه مادری در گلدانهای جداگانه به منظور تکثیر آنها.
تصویر فوق: جالب اینجا است که اگر ساقه رونده متوقف نشود می تواند مرتبا رشد کرده و در طول خود چندین گیاه درختری تولید کند.
تصویر فوق: نمایی نزدیک از بذرهای توت فرنگی البته بذرها زمانی که کاملا می رسند کمی تیره تر می شوند.
تصویر فوق:نمایی بسیار نزدیک از یک بذر در داخل گوشت میوه
تصویر فوق: عکس بسیار جالب از جوانه زنی بذرهای توت فرنگی بر روی خود میوه. البته این مسئله جز شرایط استئنائی است و همیشه روی نمی دهد.
تصویر فوق: نمایی از بذرهای این گیاه
تصویر فوق: گیاهان جوان حاصل از کاشت بذرها
تصویر فوق: عدم تماس میوه ها با خاک در روش کاربرد پلاستیک موجب تمیز ماندن میوه نیز می شود.
